Doğumsal Anomalilerin Düzeltilmesi (Dudak-Damak Yarıkları, Konjenital El Anomalileri)

Yarık dudak ve damak deformitesi olarak bilinen durum ortalama olarak 1/1000 doğumda görülen ve bebeğin anne karnında gelişimi sırasında 8-12. haftalarda görülebilecek gelişim bozukluklarına bağlı olarak ortaya çıkan bir anomalidir. Bu anomali dudakta tek tarafta küçük bir çentikten; burun, dudak ve damağı içeren iki taraflı geniş bir yarığa kadar değişen spektrumdadır.

 

Bu anomali ile doğan bebeklerde erken dönemde görülen en büyük problem bu çocukların beslenme zorluğuna bağlı olarak gelişimlerinin yavaş olması, sık orta kulak ve üst-alt solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Oldukça sık görülen bu anomali, iyi ve düzenli bir multidisipliner ekip yaklaşımıyla tamamen düzeltilebilir ve bu anomali ile doğan çocuklar tamamen normal bir hayat sürerler.

 

Yarık dudağın cerrahi onarımı yüz hatlarının anatomisini normalleştirmeyi amaçlar. Dudak hem estetik hem de fonksiyonel bir organ olduğu için sonuç da hem estetiği hem de fonksiyonu oluşturmalıdır. Yarık dudak olgularında her zaman burun deformitesi de görüleceği için amaç çalışan dudak kaslarıyla birlikte dudak mukoza ve derisinin simetrik olarak oluşturulması, bu arada filtrum sütunları ve vermillion tüberkülü ile Cupid yayının estetik bir şekilde oluşturulması amaçlanır. Burun deliklerinin simetrisi, yeterli bir nazal döşeme ve kolumella uzunluğu ile simetrik ve yeterli bir burun ucu projeksiyonu ve simetrik burun kanatları burun tedavisindeki amaçlardır

 

Yarık dudak ve damaklı bebeklerin tedavisi doğumdan sonra ilk 48 saate başlar. Bazı cerrahlar doğumdan sonraki ilk hafta içinde yarık dudak operasyonunu yaparken bazı cerrahlar bu operasyonu çocuğun gelişimini de göz önüne alarak doğumdan sonraki 2-6. aylar arasında yaparlar. Bu yöntemlerin genellikle birbirlerinden çok büyük farkları yoktur. Plastik Cerrah, eğitimi sırasında hangi öğretiyi almışsa onu tercih eder. Ailelerin bu konuda telaşlanmasına gerek yoktur. Diğer yandan deformite ne düzeyde olursa olsun bebek, doğumun hemen sonrasında bir ortodontist tarafından değerlendirilmeli ve deformitenin tipine göre çeşitli ağız içi veya dışı cihazlar ile anatomik yapıların düzenli bir şekilde gelişmesi sağlanmalıdır. Bu deformitenin sık görüldüğü Uzakdoğu’da ameliyat öncesi ortodonti tedavisi çok iyi uygulanırken maalesef yurdumuzda bunun uygulanması ancak belirli merkezlerde sağlanmaktadır. Ayrıca doğumun hemen ardından bu bebekler bir çocuk doktoru tarafından muayene edilerek ek bir anomali olup olmadığı araştırılmalıdır. Bu arada ebeveynlere de (özellikle doğum öncesi yarık damak dudak teşhisi koyulmamışsa) psikolojik destek sağlanmalıdır. Bu bebeklerde emme fonksiyonu yeterli olmadığı için anneye bebeğin beslenme şekli (kucakta ve kaşık ya da özel biberonla ve yarık damaklı bebeklerde ağız içi obturator kullanarak) anlatılır.

 

Yarık dudaklı bebekler daha çok doğumdan sonraki 2-3 ayda opere edilirler. Operasyon öncesi bebeğin kilosunun artarak gelişme göstermesi önemlidir. Gelişmesi iyi olmayan bebeklerde problem düzelene kadar ameliyat yapmamak en iyisidir. Bebeğin ameliyat öncesi tahlilleri yapılarak hemoglobin, hematokrit, kanama pıhtılaşma zamanı gibi kan değerlerinin normal seviyelerde olduğunun gösterilmesi gereklidir. Bu vakalar daima genel anestezi altında opere edildikleri için bebeğin çok iyi bir şekilde ameliyat öncesi hazırlığının yapılması şarttır. Hastalar genellikle ameliyat günü ve gecesi hastanede tutulur ve ertesi sabah evlerine gönderilir. Bebeklerin beslenmesi ameliyat gününden itibaren olmak üzere kaşıkla oturur pozisyonda beslenme şeklindedir. Kesi hatlarının burun akıntıları ve mamalarla kirlenmesi önlenmelidir. Bu amaçla kesiye hergün antibiyotikli pomatlarla pansuman yapılır. Yara hatlarının kuru tutulması önemlidir. Ameliyat sonrası 5-7. günlerde tüm sütürler alınır.